Nhà thờ họ là không gian thiêng liêng của gia đình, dòng họ, nơi con cháu thể hiện lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn đối với ông bà, tổ tiên.
Nhà thờ họ là không gian thiêng liêng của gia đình, dòng họ, nơi con cháu thể hiện lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn đối với ông bà, tổ tiên. Bên cạnh đó, nhà thờ họ còn mang ý nghĩa tâm linh, văn hóa tinh thần sâu sắc. Vì vậy khi thiết kế nhà từ đường, gia chủ cần phải đảm bảo các yếu tố phong thủy để tạo nên phong cách kiến trúc đẹp nhất. Tham khảo bài viết dưới đây của chúng tôi để hiểu hơn về cách thiết kế nhà từ đường nhé.
Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ còn gọi là nhà thờ Tổ. Là công trình mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, nơi thể để con người thờ cúng ông bà tổ tiên của một dòng họ lớn hoặc từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng họ của cha). Trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt, đa phần nhà thờ họ, từ đường đều tập trung phổ biến ở khu vực Bắc Bộ và Trung bộ.
Vai trò của nhà thờ họ
Nhà thờ họ chính là nơi lưu giữ gia phả gốc với các vật dụng mang ý nghĩa tâm linh, tinh thần, liên quan đến dòng họ và tổ tiên của mỗi gia đình Việt như: bản sắc phong, bài vị tổ tiên, dòng văn tự cổ,…những di vật quý báu mà tổ tiên để lại.
Bên cạnh đó, nhà thờ họ còn có chức năng thờ các vị Cao, Tằng, Tổ, Khảo, những người có công với nước, với làng quê, nhân dân trong dòng họ.
Đây còn là bảo tàng của dòng họ, nơi ghi danh của các liệt sĩ chống Pháp, Mỹ…lưu giữ chứng chỉ của Nhà nước trao tặng. Bên cạnh đó, nhà thờ họ cũng chính là nơi để các thành viên trong gia đình họp bàn công việc của dòng họ. Đặc biệt, trong nhà thờ họ, họ thường không thờ quá 5 đời và sẽ được phân chia theo các “Chi”, “Cành” trong dòng họ.
Đặc trưng kiến trúc nhà thờ họ
Trước tiên, xét về hình thức, kiến trúc của nhà thờ họ (từ đường) được thiết kế theo phong cách truyền thống, gần gũi với kiến trúc nhà ở của người Việt. Thứ 2, xét về chức năng thì đây chinh là công trình tâm linh – nơi thờ cúng tổ tiên dòng họ. Đây cũng chính là hai yếu tố tạo nên nét đặc trưng riêng biệt trong phong cách kiến trúc nhà từ đường.
Hơn nữa, nhà thờ họ thường thuộc sở hữu của tư nhân do một dòng họ xây dựng nên. Vì thế sẽ mang phong cách riêng của dòng họ đó chứ không mang yếu tố tập thể, cộng đồng như các công trình công cộng như chùa, miếu, đình. Xét về đặc trưng kiến trúc nhà thờ họ theo thời gian, mỗi thời điểm, mỗi triều đại sẽ có kiểu dáng, phong cách nhà thờ khác nhau. Nhìn chung có thể phân chia thành 2 loại: nhà thờ họ truyền thống (xây dựng lâu đời) và nhà thờ họ hiện đại ( xây dựng mới). Đối với những kiến trúc được xây dựng từ lâu đời cho đến nay thì cũng sẽ được xây dựng, tôn tạo lại khá nhiều.
Thời xa xưa, các công trình kiến trúc nhà thờ họ thường sử dụng các vật liệu khá thô sơ như: gỗ tự nhiên, mái lá, tường gạch vôi,… Tuy nhiên một thời gian sau những vật liệu này nhanh chóng bị xuống cấp và cần phải tôn tạo lại. Đối với những mẫu kiến trúc nhà thờ hiện đại ngày nay, vật liệu xây dựng cũng được tân tiến hơn như: bê tông cốt thép, tường sơn giả gỗ,…tạo nên không gian chắc chắn, bền đẹp.
Xét về đặc trưng kiến trúc nhà thờ họ theo hình dáng. Thông thường nhìn bên ngoài chúng ta sẽ thấy nhà thờ họ có hình chữ Nhất nằm ngang, 2 mái của nhà từ đường dốc xang hai bên. Tùy vào từng điều kiện mỗi dòng họ mà sẽ xây dựng nhà thờ 1 gian, 3 – 5 gian. Còn đối với nhà thờ họ hình chữ Nhị thì được thiết kế với 1 ngôi nhà và có hai gian song song với nhau: gian ngoài để tiếp khách và gian trong để thờ cúng. Đặc biệt đối với các công trình nhà thờ họ ở miền Bắc thường là nhà 4 hoặc 8 mái hoặc được thiết kế mặt bằng theo hình chữ Quốc. Có thể hiểu là 4 khối cổng tam quan, ở giữa là nhà từ đường và 2 bên là 2 cổng, lối trước được thiết kế sân vườn.
Khi thiết kế nhà thờ họ có cần chú ý những gì?
Nhà từ đường hay nhà thờ họ là nơi thờ cúng tổ tiên dòng họ, nơi lưu giữ các kỷ vật ông cha để lại. Thể hiện sự biết ơn của con cháu đối với tổ tiên trong gia đình, dòng tộc. Vậy thiết kế nhà từ đường (nhà thờ họ) cần chú ý những gì? Hãy chú ý các vấn đề sau:
Không gian bên ngoài nhà thờ họ
Hầu hết, các mẫu thiết kế nhà thờ họ có diện tích không quá lớn, thường bố trí không gian bên ngoài sao cho phù hợp với tổng quan khu vực quy hoạch. Tùy theo từng thiết kế mà có thể đưa thêm các chi tiết như: tiểu cảnh, sân, vườn hoặc trồng nhiều cây xanh quanh khu vực nhà thờ. Mang lại không gian thoáng mát, thanh tịnh mà vẫn toát lên sự trang nghiêm lịch sự. Theo phong thủy, bạn có thể bố trí tiểu cảnh hồ nước hoặc bể cá ở phía trước và phía sau trồng cây lớn để có được phong cảnh “tọa sơn hướng thủy”.
Đối với việc lựa chọn phong cách nhà thờ họ, có rất nhiều phong cách như: mẫu nhà thờ mặt bằng hình chữ Nhất, mặt bằng chữ Công, mặt bằng chữ Đinh, mặt bằng chữ Nhị, mặt bằng chữ Quốc, nhà thờ có hậu cung, nhà thờ cổng tam quan đá, thiết kế 1 gian, 3 -5 gian… Sử dụng thước lỗ ban phong thủy để đo đạc không gian địa hình bên ngoài nào cho phù hợp. Trong thiết kế, gia chủ cần phải tính toán mô hình phong cách xây dựng nhà thờ họ như thế nào vừa đảm bảo yếu tố phong thủy, vừa hợp với điều kiện gia đình, dòng họ.
Cần phân biệt nhà thờ họ và nhà thờ chi
Trong văn hóa của người Việt, nhà thờ họ và nhà thờ chi đều là nơi thờ cúng tổ tiên, dòng họ trong gia đình. Tuy nhiên nhà thờ họ còn được gọi nhà thờ Tổ, là ngôi nhà từ đường lớn nhất do tất cả các con cháu trong dòng họ đóng góp xây dựng. Thông thường, nhà thờ họ sẽ được xây dựng trên mảnh đất của người con trưởng nam trong dòng họ để lưu giữ gia phả, kỷ vật của ông bà tổ tiên.
Còn nhà thờ chi hay còn gọi là bản chi từ đường, là nhà thờ được xây dựng để thờ cúng các vị Tổ theo từng chi họ riêng. Chẳng hạn trong dòng họ Trần sẽ chia ra thành nhiều chi họ như: chi họ Trần Hồng, chi họ Trần Văn, chi họ Trần Xuân….để thờ cúng ông tổ chi trường, còn được gọi là cửa họ.
Thiết kế nội thất nhà thờ họ
Nhà thờ họ là công trình kiến trúc rất độc đáo, vì vậy khâu thiết kế nội thất nhà thờ họ cũng rất tỉ mỉ trong việc chọn lựa, bố trí nội thất sao cho phù hợp, đáp ứng nhu cầu nguyện vọng của con cháu. Đồng thời thể hiện giá trị văn hóa tâm linh sâu sắc nhất. Dưới đây, Gỗ Vượng sẽ gửi đến bạn một cách thiết kế nội thất nhà thờ họ hợp phong thủy, thể hiện sự trang nghiêm, truyền thống.
Bàn thờ họ
Trước tiên là bàn thờ họ. Nếu là bàn thờ tổ tiên trong gia đình, tùy theo phong cách, điều kiện kinh tế mà gia chủ có thể lựa chọn bàn thờ truyền thống đơn giản hoặc theo phong cách hiện đại. Nhưng đối với bàn thờ họ, đây là bàn thờ thể hiện tâm linh to lớn của đại gia đình, dòng họ mình. Vì vậy mẫu bàn thờ thường được đặt trong các nhà thờ họ thường dùng sơn son thếp vàng và có chạm khắc hoa văn tinh tế đẹp mắt.
Tuy nhiên ngày nay, thay vì thiết kế bàn thờ sơn son thếp bạc, người ta sẽ thiết kế phong cách bàn thờ tam cấp, nhị cấp trơn theo hướng thẳng đứng, hai bên bố trí thêm bà thờ phụ. Thể hiện sự đa dạng, hiện đại nhưng vẫn mang đậm nét hoành tráng. Phù hợp với không gian như biệt thự, nhà chung cư,…
Thông thường, bàn thờ họ sẽ được đặt tại gian thờ chính (chính gian giữa của nhà thờ). Phía bên trong cùng sẽ đặt bàn thờ án hành, bên trên hương án sẽ đặt ngai thờ hay bài vị của tổ tiên. Còn phía trước hương án sẽ đặt bàn thờ chính (có thể là sập thờ) để thờ cúng.
Hoành phi câu đối
Hoành phi câu đối cũng là một trong những nội thất trang trí không thể thiếu trong không gian nhà thờ họ. Biểu trưng ý nghĩ cho sự may mắn, tài lộc, tâm linh hướng thiện. Ngoài ra trang trí hoành phi câu đối cũng làm nổi bật sự sang trọng của không gian thờ, cũng như đặc trưng riêng của kiến trúc. Tùy vào từng vùng miền, phong tục mà câu đối sẽ khác nhau.
Đôi hạc nhà thờ họ
Đôi hạc được ví như là linh vật linh thiêng, thể hiện sự cao quý, tôn nghiêm. Vì vậy đôi hạc thường được đặt ở hai bên bàn thờ chính. Bên cạnh đó bàn thờ chính còn đặt thêm đèn cầy, lọ hoa, dàn đèn gam màu huyền ảo…mang lại sự ấm cúng, linh thiêng nhất.
Tranh phù điêu trang trí
Bức phù điêu trang trí được làm từ xi măng đúc sẵn, được tô vẽ rất tỉ mỉ, công phu, dùng để đắp chát các công trình nhà thờ họ có kết cấu bê tông giả gỗ. Các bức tranh phù điêu phù hợp với nhà thờ họ như: hoa văn chữ thọ, đầu cột, phù hổ, bánh xe… Thể hiện sự sang trọng, hiện đại, tăng tính thẩm mĩ cho toàn cảnh nhà thờ họ.
Đối với nhà thờ họ thiết kế cổng tam quan, tức 3 cổng. Cổng cao nhất sẽ ở được bố trí ở giữa, hai bên là hai cổng phụ kích thước bằng nhau. Phía mái thiết kế theo dạng đầu đao uốn cong trông rất mềm mại, thanh thoát được chạm khắc thêm biểu tượng hoa sen hoặc biểu tượng đầu rồng bằng đá rất tỉ mỉ. Các loại gỗ làm cổng nhà thờ họ cũng được lựa chọn rất tỉ mỉ công phu, có độ bền cao để đảm bảo tránh bị ẩm mốc.
Hiện nay, nhà thờ họ thiết kế cổng bằng đá cũng được nhiều dòng họ quan tâm bởi độ bền cao. Cổng nhà thờ được xây dựng bằng chất liệu đá xanh tự nhiên, được chạm chỗ hình tượng hoa văn như rồng, cây cảnh rất công phu. Mang đậm nét văn hóa dân tộc mà vẫn thể hiện được sự hiện đại ngày nay.
Hướng và thế đất khi xây dựng nhà thờ họ
Khi dự định xây nhà nhà thờ họ, các gia chủ cần phải lưu ý trong việc chọn hướng và thế đất hợp phong thủy nhằm mang lại sự may mắn, tài lộc cho cả dòng họ, gia đình mình.
Đối với hướng nhà
Nếu như mảnh đất có vị trí đẹp thì chúng ta nên ưu tiên chọn hướng Nam. Trong Phật Giáo, hướng Nam là hướng gắn liền với sự may mắn, hạnh phúc, hướng thiện. Trong Nho giáo, hướng Nam là hướng của các vị thánh nhân. Còn đối với người Việt, hướng Nam luôn được xem là hướng mà có các vị thánh nhân, các bậc thánh hiền, ông bà tổ tiên,..luôn dõi theo bảo vệ, phù hộ cho con cháu. Ngược lại, nếu vị trí đất không thuận lợi thì gia chủ có thể cân nhắc để lựa chọn hướng phù hợp nhất.
Đối với địa thế đất
Thế đất cũng là điều mà các gia chủ không nên bỏ qua. Thông thường nền đất phía trước của nhà thờ họ luôn thấp hơn so với nền đất phía sau và nền đất phía bên phải thấp hơn nền đất bên trái. Đặc biệt trước khi thi công, gia của cần phải tìm được địa thế long mạch phù hợp để cầu tài lộc phát tài cho con cháu sau này.
Nếu như bạn không có hiểu biết về phong thủy thì có thể nhờ đến sự tư vấn của các chuyên gia về phong thủy để lựa chọn được hướng nhà, thế đất phù hợp nhất.
Trên đây là tất cả các thông tin về nhà thờ đẹp và cách thiết kế nhà thờ họ hợp phong thủy. Hãy liên hệ với Gỗ Giang để được tư vấn mẫu nhà thờ họ phù hợp nhất nhé.
Nhà gỗ Chàng Sơn – Gỗ Giang là một trong những công ty thiết kế và thi công nhà gỗ, nhà thờ họ uy tín và chuyên nghiệp hàng đầu Việt Nam. Liên hệ tới hotline để nhận được sự tư vấn và nhanh chóng của đội ngũ kiến trúc sư hàng đầu với bề dày kinh nghiệm lâu năm trong làng gỗ về thiết kế và thi công nhà gỗ cũng như những mẫu nhà đẹp khác.
